Türkiye, 2023 yılının ilkbahar aylarında beklenmedik bir soğuk hava dalgasıyla karşı karşıya kaldı. Özellikle Mart ayının sonlarında yaşanan zirai don, 36 farklı ilde etkili olmuş ve tarım ürünleri üzerinde ağır hasara yol açmıştır. Bu durum, çiftçilerin gelecek sezon üzüm, elma, kiraz gibi birçok tarım ürünündeki verimi ciddi şekilde tehdit ediyor. Uzmanlar, yıl sonuna kadar bu etkilerin süreceği ve tarımsal maliyetlerin yükselmesine sebep olacağı konusunda uyarılarda bulunuyor.

Zirai Don Nedir ve Neden Olur?

Zirai don, genellikle soğuk hava koşulları sebebiyle bitkilerin yapraklarında ve çiçeklerinde meydana gelen don olayıdır. Özellikle erken bahar dönemlerinde hava sıcaklıklarının ani düşüşü, henüz tomurcuklanma aşamasında olan bitkilerin zarar görmesine neden olur. Türkiye'nin farklı bölgelerinde farklı iklim özellikleri olduğundan, zirai don olaylarının etkisi de değişiklik göstermektedir. Özellikle iç bölgelerde yaşanan aniden düşen sıcaklıklar, tarım arazilerindeki ürünler için büyük bir tehdit oluşturuyor. Uzmanlar, özellikle yüksek rakımlı alanlarda yetişen ürünlerin, bu durumdan daha fazla etkilendiğini belirtmektedir.

Dondan Etkilenen Ürünler ve İlk Hesaplamalar

Bu tip hava olayları en çok meyve ağaçları, sebzeler ve tahıllar üzerinde etkili olmaktadır. Özellikle 36 ilde vuku bulan zirai don, çiçek açma dönemindeki ağaçların tomurcuklarını dondurarak verim kaybına yol açmıştır. Örneğin, elma ve kiraz ağaçlarının çiçekleri daha oluşmadan don olayından etkilenmiştir. İlk hesaplamalar, bu dönemde yaşanan don olayları nedeniyle tarım sektörü için 1 milyar TL’ye yakın bir kayıp yaşandığını göstermektedir. Çiftçiler, sezon sonuna kadar bu kaybın artabileceği endişesini taşıyor.

Ayrıca, sebze üretiminde de büyük kayıplar yaşanmakta. Özellikle domates, biber ve patlıcan gibi dış alanlarda yetişen sebzelerin büyük bir kısmı don nedeniyle zarar gördü. Tarımsal üretimin önemli bir kısmının geçimini sağladığı bu ürünler, hem yerel tüketimi hem de ihracatı doğrudan etkiliyor. Çiftçiler bu durumun yansımalarını daha da derinlemesine hissedeceklerini ifade ediyor.

Devlet Destekleri ve Çiftçilerin Geleceği

Zirai don olaylarının ardından, devletin çiftçilere yönelik destek programlarını devreye sokması bekleniyor. Tarım Bakanlığı, zarar gören alanlar için tespit çalışmalarına başlamış durumdadır. Sorumlu yetkililer, çiftçilerin yaşadığı kayıpları en aza indirmek için çeşitli yardım paketleri oluşturabileceklerini belirtmektedir. Ayrıca, sigortalı ürünlerin zarar gördüğü durumlarda sigorta ödemelerinin hızlı bir şekilde işleme alınacağı da gelen bilgiler arasında.

Önümüzdeki günlerde, don olaylarının etkilerini daha iyi anlamak için araştırmalar yapılacak ve çiftçilere yol gösterecek önlemler alınacaktır. Uzmanlar, çiftçilerin prodüktif ve sürdürülebilir bir tarım faaliyetinde bulunmaları için iklim değişikliği ve hava koşullarına uygun tarım teknikleri uygulamalarını önermektedirler.

Özetlemek gerekirse, Türkiye genelinde 36 ilde yaşanan zirai don olayları, tarım sektörü üzerinde derin etkiler bırakmıştır. Çiftçilerin yaşadığı maddi kayıpların yanı sıra, gelecekteki tarımsal üretimi de tehdit eden bu durum, tüm ülkenin ekonomik dinamiklerini etkileyecek gibi görünmektedir. Çiftçilerin, devlet destekleri ve uygun tarım teknikleri ile bu zorlu süreci aşması gerekecek.